Tussen 2008 en 2016 verdubbelde het aantal personen zonder vaste woonplaats in Brussel. Het steeg van ongeveer 2.000 tot bijna 4.000. Zoals in de meeste grote steden in Europa neemt ook in Brussel het aantal dakloze mensen steeds maar toe. Straatverplegers VZW betreurt dat de politiek geen ambitie heeft om dit fenomeen aan te pakken. Ontdek hier ons opiniestuk!
De standpunten van de verschillende spelers op het terrein groeien naar elkaar toe
De sector die zich bezighoudt met de dakloosheid in Brussel is de laatste twee jaar in een dynamische fase gekomen, zowel op praktisch als op politiek vlak: toename van de activiteiten op straat, zoektocht naar woningen, programma’s voor hervestiging, Housing First programma’s, betere samenwerking op het terrein, interpelleren van politici. Een mooie mobilisatie van alle verenigingen en instellingen, met steeds het einde van dakloosheid in Brussel voor ogen.
Want dat is nu het nieuwe uitgangspunt: het einde van dakloosheid is mogelijk in Brussel! Heel de sector -in ieder geval toch de grote meerderheid - is ervan overtuigd. Iedereen praat erover, iedereen stelt het zich tot doel, iedereen droomt van de dag dat het voornaamste werk erin zal bestaan de meer kwetsbare mensen te begeleiden in hun zoektocht naar een geschikte woning die hen uitzicht zal geven op een beter leven.
Een situatie die nog steeds verslechtert
De enige schaduw over deze droom, zijn de cijfers: die zijn nog steeds niet goed en evolueren ook niet in de goede richting. Inderdaad, officiële peilingen geven aan dat tussen 2008 en 2016 het aantal personen zonder vaste woonplaats verdubbeld is, van ongeveer 2.000 tot bijna 4.000. Zoals in de meeste grote steden van Europa neemt ook in Brussel het aantal dakloze mensen steeds maar toe. Het werk van de organisaties op het terrein lijkt geen enkele invloed te hebben op dit fenomeen.
Het gebrek aan ambitie vanuit de politiek
Het grote obstakel voor enige verbetering van de situatie is dat overheidsinstanties en de politiek als zodanig niet mee zijn in de veranderde visie van de sector: het einde van dakloosheid is nog steeds geen belangrijke politieke doelstelling en maakt ook geen deel uit van de plannen voor de komende legislatuur. Het zou maar een waanidee zijn, tijdverspilling.
Niettegenstaande de consequente investering van het Brussels Gewest in Housing First programma’s - en trouwens ook die van de twee andere gewesten in het land - zien we dat de huidige bestaande visie tot gevolg heeft dat de middelen in de eerste plaats besteed worden aan noodopvang, vooral dan in de winterperiode, terwijl er net meer inspanningen moeten geleverd worden op de lange termijn: sociale woningen, begeleiding in de woning, preventie.
Het gaat hier nochtans om maatregelen die algemeen gekend zijn, meer bepaald in die landen waar de problematiek rond dakloosheid positief evolueert, zoals in Finland. Daar vormen ze een sterke pijler voor een beleid dat het einde van dakloosheid vooropstelt.
Bovendien wordt de visie van het einde van de dakloosheid ook niet genoeg gedeeld door het grote publiek: de meeste mensen denken dat het niet realistisch is, ja zelfs onbetaalbaar.
Een verandering van visie of niets
Wij – hulpverleners - alleen zullen er niet in slagen dakloosheid uit de wereld te helpen: geen enkele organisatie kan dat, zelfs niet als alle organisaties in deze sector zouden samenwerken, en ook niet als hun middelen aanzienlijk zouden toenemen. Wat de organisaties echter wél bewezen hebben, is dat het mogelijk is gelijk welke dakloze persoon op duurzame wijze uit de straat te halen.
Wat nog ontbreekt is een samenleving die zich in zijn geheel achter deze globale visie schaart en gelooft dat het mogelijk is een eind te maken aan dakloosheid, en dat we een stad structureel zo kunnen organiseren dat iedereen een woning kan vinden die aangepast is aan zijn situatie.
Dr. Pierre Ryckmans Co-coördinator Straatverplegers VZW / Infirmiers de rue ASBL
Juni 2019
© P-Y Jortay - Straatverplegers 2020