Verhalen

Mevrouw L. is bijna 50 jaar oud. Ze leeft al 20 jaar op straat, is heel vroeg in instellingen beland en is slachtoffer van het falen van het Belgische systeem. Het Luikse Straatverplegersteam maakt zich grote zorgen over haar en voelt zich machteloos ten opzichte van haar ellende.

We kenden haar echtgenoot, meneer N, heel goed - zowel op straat als vervolgens in zijn woning waar hij meerdere jaren verbleef. Hij was een levensgenieter en stak zijn mening niet onder stoelen of banken. Je kon hem nauwelijks missen als hij in de buurt was. Hij zat vol humor en wist mensen die hem ontmoetten voor zich in te nemen. Zijn twee passies waren Johnny en honden. Hij had ontelbare beproevingen overleefd, zodat men bijna was gaan geloven dat hij onsterfelijk was. Maar in de winter van 2021 hebben we afscheid van hem moeten nemen.

Vandaag heb ik meneer S. naar de begravenis van zijn moeder vergezeld.

Een paar dagen geleden hadden we van een familielid gehoord dat zijn moeder was overleden. Over de banden die hij nog met  zijn familie onderhield, wisten we weinig. Hij is geneigd ons met een brede glimlach te vertellen dat alles goed gaat, dat de contacten in orde zijn en dat het hem ook goed gaat. Maar we weten dat hij soms “te trots” is om ons te vertellen dat hij een moeilijke periode te verwerken heeft.

Vandaag heb ik met mijn collega’s in Luik een patiënt  bezocht. Ik ben er met de trein naar toe gereisd met een afspraak in het station Guillemins. Deze stad ken ik niet goed en nog minder de personen die Straatverplegers begeleidt.

We gaan Meneer J. in zijn woning op enkele minuten afstand opzoeken. We hadden geprobeerd hem van ons bezoek te verwittigen maar konden hem niet bereiken. Nu proberen we het dus maar op goed geluk.

Ik zie in Luik allerlei soorten kampeerplaatsen opduiken. Als ik vroeger langs die dakloze mensen liep, ging er van alles door mijn hoofd. Ik zag ze rondzwerven, hier en daar een plaatsje bezetten, maar nooit definitief. Een lichaam bij een garage-ingang, iemand zien bewegen die onder een deken ligt te ademen, spullen opgestapeld in een hoek, een stuk karton in een portiek… Duidelijk zichtbare sporen van armoede, maar steeds van tijdelijke aard.

Meneer T en meneer X zijn twee patiënten die wij in hun woning bijstaan.

Sedert enkele maanden nemen ze allebei deel aan de raad van huurders die het team “Aansluiting” organiseert. Daar kunnen ze andere huurders van het Brusselse Housing First project ontmoeten en samen activiteiten kiezen waar ze graag aan mee willen doen.

Het was een koude en regenachtige dag zoals je tegen het einde van het jaar kunt verwachten. We waren de hele morgen in een inspectieronde op stap geweest met onder de arm een kerstcadeau dat schoolkinderen voor u hadden gemaakt.

Mijn grootmoeder zei eens tegen me: “Wat zou je ervoor geven om te zijn zoals iemand anders?”. Ik heb altijd geweigerd wat dan ook te geven want ik wilde niet zijn als iemand anders.

A, één van onze straatpatiënten, is onlangs in onduidelijke omstandigheden overleden. Meer dan drie jaar geleden begonnen we hem op te volgen, maar toen leefde hij waarschijnlijk al tien jaar of langer op straat.

Achter zijn mooie glimlach, zijn vage en steeds weer terugkomende verhalen, en zijn constante weigering van hulp, vermoedden wij blessures, geslagen door familiale omstandigheden en ballingschap. We zullen het waarschijnlijk nooit weten.

Op een mooie augustusmorgen stelt iemand me bij een kop koffie voor om iets over mijn leven te vertellen, terug te kijken op de weg die ik heb afgelegd. Wie ben ik eigenlijk dat iemand me vraagt over mezelf te praten?

Toen we u onder onze hoede namen, Meneer N.*, wilden we zo veel mogelijk van u te weten komen om u zo goed mogelijk te kunnen helpen. Een email uit uw netwerk deed me toen onthutst opkijken. De tekst was nogal ontmoedigend: u had hoe dan ook zelf voor een leven op straat gekozen en had huisvesting altijd afgewezen …

Het is natuurlijk niet de eerste keer dat ik dat soort opmerkingen hoor, maar ze blijven me verbazen. Moesten we u daarom maar laten vallen?

Meneer K wordt sedert bijna 4 jaar opgevolgd door Straatverplegers. Zijn eerste woonst heeft hij verloren omdat die voor hem niet geschikt was: veel te geïsoleerd zodat hij ieder houvast verloor. Hij hield het daar niet uit en belandde helaas na korte tijd weer op straat.

De straat: daar wist hij alles van want hij had er al tientallen jaren geleefd. Zoals vele dakloze mensen heeft hij grote lichamelijke gezondheids- en verslavingsproblemen.