Voor Straatverplegers is huisvesting een essentiële etappe bij het helpen van dakloze mensen om zich opnieuw in de maatschappij te integreren. Terwijl het verkrijgen van een behoorlijke woning voor de meeste mensen al een echt gevecht is, stapelen de hindernissen voor de dakloze en gehuisveste mensen zich nog verder op.

Hélène, verantwoordelijk voor huisvesting in het Luikse team van Straatverplegers, legt uit met welke problemen onze dakloze patiënten geconfronteerd worden.

Illustratie © Pierre Lecrenier

Het kost tijd de straat achter zich te laten

Minstens twee jaar op straat leven, fysieke en/of mentale gezondheidsproblemen, verslaving, sociaal isolement, discriminatie…het zijn allemaal problemen die de levensverwachting benadelen, die elkaar wederzijds versterken, en die een terugkeer naar een “normaal” leven steeds moeilijker maken.

We moeten respecteren dat mensen tijd nodig hebben om contacten en een vertrouwensrelatie weer op te bouwen, om elkaar te begrijpen, om bij de administratie de rechten en de inkomsten opnieuw in orde te brengen… Dakloze mensen opnieuw een woning verschaffen kost tijd, maar het is mogelijk.

Als iemand opnieuw gehuisvest is, is het risico dat de woning schade oploopt, niet uit te sluiten. Want voor sommigen vergt het een hele aanpassing weer tussen vier muren te leven.

Eigenaars niet op hun gemak met dakloze mensen

Het eerste waar een makelaar of een eigenaar om vraagt is een bewijs van inkomen over de laatste drie maanden. Om daaraan te voldoen (en snel), moet je al een inkomen hebben gehad.

De twee meest voorkomende bronnen van inkomsten voor onze dakloze patiënten, zijn een leefloon van het OCMW en invaliditeitsuitkeringen voor personen met chronische gezondheidsproblemen. Aan die inkomens hangen evenwel vooroordelen vast en ze stellen eigenaars niet gerust. Waardoor de volgende stap vaak geblokkeerd geraakt.

Het tweede bewijs van solvabiliteit dat meestal wordt gevraagd, is het bewijs van betaling van de huur voor de voorgaande drie maanden. Nogal gecompliceerd voor iemand die op straat leeft… En dan geven we maar op.

Dakloze mensen op hun uiterlijk gediscrimineerd

Het uiterlijk van onze patiënten, fysiek vaak getekend door het leven op straat, kan een onoverkomelijk negatief effect hebben op financierders en makelaars. Bovendien hebben dakloze mensen niet altijd de “gedragscodes” om bij een eigenaar goed over te komen. Dat veroorzaakt stress waardoor de mensen soms slecht uit hun woorden komen.

Om dit en teleurstellingen bij de patiënten te vermijden, gebeuren de eerste contacten en bezoeken meestal zonder hen. Pas als alle hindernissen overwonnen zijn, kan een direct contact tussen de betrokkenen zelf worden georganiseerd.

Woningen minder beschikbaar voor dakloze mensen

Om al die redenen liggen de dossiers van patiënten meestal niet bovenop de stapel. Als je weet dat de wachttijden voor een studio in sociale huisvesting zeven tot acht jaar bedraagt (en twee keer zo lang voor een woning met drie of vier kamers), heb je reden genoeg alle hoop te laten varen.

Je zou kunnen reageren: “Ja, maar er zijn sociale woningbureaus die voor arme mensen zorgen.” En dat is waar. Maar in Luik, en waarschijnlijk overal, zijn die overbelast en het aantal gezinnen waarover maatschappelijke werkers zich moeten ontfermen kan oplopen tot 1.700 - en zelfs 2.000!

Illustration Pierre Lecrenier

Solidair eigenaar worden in Luik

Gelukkig bestaan er andere mogelijkheden dan de particuliere woningsmarkt waar de concurrentie rond beschikbare plaatsen hevig is.

Zo is er het project Devenir propriétaire solidaire, op initiatief van het “Plan de Cohésion sociale” van de stad Luik, waarin een tiental partners samenwerkt in de strijd tegen slechte huisvesting. Doel is eigenaars te sensibiliseren om de meest kwetsbare mensen aan een woning te helpen, met garanties voor het onderhoud van hun eigendom, de betaling van de huur, enz.

Naar modulaire woningen in Luik?

Een andere veelbelovende piste biedt het project om woonmodules op een terrein in Luik of omgeving te plaatsen, naar het voorbeeld van Straatverplegers in Brussel. Eerste gesprekken zijn begonnen met andere partners en de stadsdiensten om het idee verder uit te werken en zo, naar we hopen, nieuwe manieren van wonen te ontwikkelen en dakloosheid te bestrijden.

Doe mee aan de Housing Action Day

Mensen die jarenlang op straat hebben geleefd, stabiliteit verschaffen dankzij hernieuwde zekerheid en vertrouwensrelaties rond een woning – dat motiveert ons om door te gaan.

Wat ook motiveert, is de gezamenlijke dynamiek binnen het netwerk dat zich inzet in de strijd tegen slechte huisvesting en grote armoede, en verbeteringen eist.

Dit jaar wordt in verschillende Belgische steden de Housing Action Day georganiseerd, met name in Brussel en Luik. Op zondag 26 maart 2023 mobiliseren we voor het recht op behoorlijke huisvesting en presenteren we onze politieke eisen! Straatverplegers doet mee. Jij ook?

Doe mee aan de mobilisatie voor toegankelijke huisvesting!