De link tussen geestelijke gezondheid en dakloosheid is diepgaand en tweerichtingsverkeer. Extreme bestaansonzekerheid verzwakt het psychisch evenwicht van mensen zonder onderdak: chronische stress, isolement, onveiligheid en identiteitsverlies veroorzaken mentale pijn. Omgekeerd kunnen psychische aandoeningen zoals depressie, schizofrenie of verslaving ook leiden tot sociale uitsluiting en verlies van een thuis.
Mensen zonder stabiele woonplek botsen op grote drempels om toegang te krijgen tot psychiatrische zorg. Stigmatisering en sociale uitsluiting maken het extra moeilijk. Hierdoor gaan velen in overlevingsmodus of keren zich af van hulp. Hun mentale lijden wordt onzichtbaar, ingeslikt of niet verwoord. Huidige hulpstructuren bieden nog onvoldoende antwoorden op hun specifieke noden.
Verontrustende cijfers
Een Deense studie toont aan dat mensen met psychische problemen een groter risico lopen om dakloos te worden, en dat omgekeerd dakloosheid ook het risico op psychische aandoeningen verhoogt.
Zo kreeg 47,1 % van de mensen die ooit in een noodopvang verbleven, binnen tien jaar een psychiatrische diagnose.
Veelvoorkomende aandoeningen bij mensen zonder woning zijn:
- verslavingsproblematieken,
- psychotische stoornissen,
- en stemmingsstoornissen.
De geschatte prevalentie van mentale aandoeningen in deze groep bedraagt 76,2 %. Dat hoge cijfer hangt samen met hun precaire levensomstandigheden, sociaal isolement en beperkte toegang tot zorg.
Tussen 2020 en 2023 kampte naar schatting 30 % van de Belgische bevolking met geestelijke gezondheidsproblemen – mogelijk is dit vandaag nog hoger door sociale, economische en gezondheidscrisissen.
Help ons aanwezig te blijven op straat – Doe een gift
Het belang van vroegtijdige en aangepaste hulp
Een recente doctoraatsstudie toont aan dat vroegtijdige psychologische begeleiding verdere breuken helpt voorkomen en chronische problemen tegengaat. Omgekeerd kan overhaaste herintegratie of onaangepaste hulp net herval veroorzaken als er geen langdurige opvolging is.
Naar versterking van psychologische steun op het terrein
Om echt impact te maken, is het essentieel om straathoekteams aan te vullen met psychologen die vertrouwd zijn met de leefwereld van dakloosheid.
Deze aanpak combineert sociale begeleiding en psychische ondersteuning, en biedt een holistische en menswaardige zorg op maat van mensen zonder thuis.
Onze visie : Om de vicieuze cirkel van psychisch lijden en uitsluiting te doorbreken, maakt elke gift persoonlijke en respectvolle hulpverlening mogelijk.