Huisvesting is de oplossing voor dakloosheid. En dat komt goed uit want het recht op behoorlijke huisvesting is in de Belgische Grondwet vastgelegd! In 2022 waren er echter 7134 dak- en thuisloze mensen in het Brussels Gewest, een stijging van 19% sinds 2020, voornamelijk als gevolg van de opeenvolging van crisissen (gezondheid, sociaal-economisch, migratie, woonst, enz.). Bruss'help schat zelfs dat dit aantal, na de laatste telling in november 2024, de 10.000 mensen zal overschrijden. Hoe is dit mogelijk?
Hieronder volgt een artikel, gebaseerd op de getuigenis van Wanda Duhamel, verantwoordelijk voor huisvesting bij Straatverplegers.
Het recht om zich in een behoorlijke woning veilig te voelen
"Het feit van te kunnen zeggen 'Ik ben thuis', dat doet ongelooflijk veel deugd."
- Luc, een door Straatverplegers gehuisveste patiënt
In zijn getuigenis vertelde Luc ons hoe veilig hij zich voelt sedert hij opnieuw een woning kon betrekken. Het recht op veiligheid is vastgelegd in artikel 3 van de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens en huisvesting is daarin een belangrijk element. Het recht op behoorlijke huisvesting staat ook in artikel 23 van de Belgische Grondwet.
Waarom slapen er dan steeds meer mensen op straat? Wat verhindert deze mensen om van deze onvervreembare rechten gebruik te maken?
Thuisloosheid is het resultaat van een combinatie van structurele factoren (moeilijke toegang tot betaalbare woningen, toegenomen migratie, verarming van de bevolking, enz.), institutionele factoren (hoge drempels voor toegang, risico's voor mensen die instellingen verlaten, enz.), institutionele factoren (hoge drempels voor toegang, risico's voor mensen die instellingen verlaten, enz.) en individuele factoren (relatiebreuken, huiselijk geweld, enz.).
Terwijl deze factoren zich vermenigvuldigen en complexer worden, staat de kwestie van toegang tot betaalbare huisvesting vandaag centraal in de preventie en de aanpak van de dakloosheidsproblematiek
De woningkeuze is essentieel voor de duurzame herintegratie van dakloze mensen
De particuliere markt is vaak niet geïnteresseerd in sociale woningen; die bevinden zich in ghetto’s waar het aan groene zones ontbreekt.
Als een sociale woning je niet bevalt, kan je weigeren, maar je verliest dan wel je plaats op de wachtlijst. En dat is, gezien het gebrek aan beschikbare woningen in Brussel, niet altijd een optie.
En toch is de keuze van je leefomstandigheden van het grootste belang. Ik daag iedereen uit om te gaan leven in de woontorens van het Peterbospark, zonder lawaai- en temperatuurisolatie, en waar de drugshandel tot in Marseille bekend staat.
In november 2024 wachtten meer dan 60.000 gezinnen in Brussel op een sociale huisvesting. Deze steeds toenemende vraag weerspiegelt niet eens de reële behoeften, aangezien naar schatting 50% van de Brusselse gezinnen voldoet aan de inkomensvereisten om in aanmerking te komen voor een sociale huisvesting.
Sociale verhuurkantoren bieden een alternatief
Om iets te doen aan het schreeuwend tekort aan sociale woningen in Brussel werken wij vooral met Sociale Verhuurkantoren (SVK), die een link met de particuliere markt hebben.
De SVK’s beheren de woningen die eigenaars beschikbaar stellen. Het gaat om eigenaars van vele woningen die het beheer ervan aan sociale instellingen uitbesteden en zelf ergens anders leven. Of om grote ondernemingen die in woningen investeren, vooral in ruil voor fiscale voordelen.
Maar een SVK berekent de huur, anders dan bij sociale woningen, niet op basis van het persoonlijke inkomen. Voor een inkomen van 1.288 euro (het bedrag van het leefloon voor een alleenstaande) bedraagt de huur in een sociale woning ongeveer 260 euro exclusief lasten; bij de SVK - Sociale Verhuurkantoren kan dit oplopen tot 500 euro, oftewel bijna 40% van hun inkomen
Huisvesting: de problemen voor mensen zonder papieren
In de Universele Verklaring van de Rechten voor de Mens staan nog enkele andere belangrijke bepalingen: het recht zich vrijelijk te verplaatsen (artikel 13), het recht op asiel (artikel 14) en het recht op een voldoende levensstandaard, inclusief huisvesting (artikel 25). Zonder artikel 1 te vergeten: “Alle mensen worden vrij en gelijk in waardigheid en rechten geboren”.
Maar in België heb je zonder papieren en inkomen geen recht op een woning… in ieder geval niet op een vaste, wettelijke, beschermde, gereguleerde woning. Deze mensen zitten dan gevangen in de particuliere markt en de uitwassen ervan, zoals ongezonde woningen, overbevolkte woningen, huisjesmelkers enzovoort.
Of deze dakloze mensen zonder papieren, wier asiel- en regularisatieprocedures uitzichtloos zijn , voegen zich uiteindelijk bij de (reeds veel te lange) lijst van overlijdens op straat.

Doe mee aan de Housing Action Day 2025
Om dakloosheid te beëindigen moet iedereen over een woning kunnen beschikken. Doe op zondag 29 maart mee aan de Housing Action Day om volgende eisen kracht bij te zetten:
- Een onmiddellijke verlaging van de huurprijzen!
- Een einde aan uithuiszettingen en regularisatie voor iedereen!
- Meer sociale huisvesting en alternatieven voor de privé huurmarkt!